Εκκολπωμάτωση. Τι την προκαλεί;
Για την εκκολπωμάτωση και τι την προκαλεί δεν έχει αποδειχθεί πλήρως, η επικρατούσα ωστόσο θεωρία αποδίδει την αιτία της εκκολπωμάτωσης στη χαμηλή σε ίνες διατροφή. Η πάθηση πρωτοπαρατηρήθηκε στις ΗΠΑ στις αρχές του 20ου αιώνα. Την ίδια εποχή, εισήχθησαν στην αμερικανική διατροφή τα επεξεργασμένα τρόφιμα. Πολλά από αυτά τα τρόφιμα περιέχουν επεξεργασμένο, χαμηλό σε ίνες αλεύρι. Σε αντίθεση με το αλεύρι ολικής άλεσης, το επεξεργασμένο αλεύρι δεν έχει πίτουρο.
Η εκκολπωμάτωση είναι συνηθισμένη στις ανεπτυγμένες ή στις βιομηχανικές χώρες –ειδικά στις ΗΠΑ, την Αγγλία και την Αυστραλία- όπου συνηθίζονται οι χαμηλές σε ίνες διατροφές. Η ασθένεια είναι σπάνια σε χώρες όπως η Ασία και η Αφρική, όπου οι άνθρωποι καταναλώνουν υψηλές σε ίνες διατροφές, που περιέχουν λαχανικά.
Οι ίνες είναι εκείνα τα συστατικά των φρούτων, των λαχανικών και των σιτηρών που δεν μπορεί να χωνέψει το σώμα. Κάποιες ίνες διαλύονται εύκολα στο νερό (διαλυτές ίνες) και στο έντερο παίρνουν μια μαλακή υφή που μοιάζει με gel. Κάποιες άλλες ίνες περνούν σχεδόν απαράλλαχτες μέσα από τα έντερο (αδιάλυτες ίνες). Ωστόσο, και τα δύο είδη ινών μαλακώνουν τα κόπρανα και διευκολύνουν την αποβολή τους. Επίσης, προλαμβάνουν την δυσκοιλιότητα.
Η δυσκοιλιότητα κάνει τους μύες να ζορίζονται για να κινήσουν τα κόπρανα που είναι πολύ σκληρά. Γι αυτό αποτελεί την κύρια αιτία της αυξημένης πίεσης που δέχεται το κόλον. Αυτή η υπερβολική πίεση μπορεί να είναι η αιτία των αδύναμων σημείων του κόλον που προεξέχουν και γίνονται εκκολπώματα.
Η εκκολπωματίτιδα παρουσιάζεται όταν μολύνονται ή ερεθίζονται τα εκκολπώματα. Οι γιατροί δεν είναι σίγουροι για την αιτία που προκαλεί τη μόλυνση. Μπορεί να ξεκινήσει όταν παγιδεύονται τα κόπρανα ή τα βακτήρια στα εκκολπώματα. Ένα επεισόδιο εκκολπωματίτιδας μπορεί να παρουσιαστεί ξαφνικά και χωρίς προειδοποίηση.
Ποια είναι τα συμπτώματα της εκκολπωματίτιδας;
Εκκολπωμάτωση
Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν εκκολπωμάτωση δεν νιώθουν δυσφορία ούτε παρουσιάζουν συμπτώματα. Τα συμπτώματα, ωστόσο, μπορεί να περιλαμβάνουν ήπιες κράμπες, φούσκωμα και δυσκοιλιότητα. Άλλες παθήσεις όπως το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου (IBS) και τα στομαχικά έλκη προκαλούν παρόμοια προβλήματα, οπότε αυτά τα συμπτώματα δεν δείχνουν πάντα ότι ένας άνθρωπος έχει εκκολπωμάτωση. Για το λόγο αυτό, συνιστάται να επισκεφτείτε τον γιατρό σας αν έχετε ενοχλητικά συμπτώματα.
Εκκολπωματίτιδα
Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα της εκκολπωματίτιδας είναι ο κοιλιακός πόνος, ενώ η πιο συνηθισμένη ένδειξη είναι η ευαισθησία γύρω από της αριστερή πλευρά της χαμηλότερης κοιλιακής περιοχής. Αν η αιτία είναι η μόλυνση, μπορεί να παρουσιαστούν συμπτώματα όπως πυρετός, ναυτία, εμετός, ρίγη και δυσκοιλιότητα. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων εξαρτάται από την έκταση της μόλυνσης και των επιπλοκών.
Υπάρχουν επιπλοκές;
Η εκκολπωματίτιδα μπορεί να επιφέρει επιπλοκές, όπως μολύνσεις, διάτρηση, σχισμές, φράξιμο ή αιμορραγία. Οι επιπλοκές αυτές απαιτούν πάντα αντιμετώπιση για την πρόληψη της εξέλιξής τους και την αποτροπή της πρόκλησης σοβαρής ασθένειας.
α) Αιμορραγία
Η αιμορραγία από το εκκόλπωμα είναι μια σπάνια επιπλοκή. Όταν το εκκόπλωμα αιμορραγεί, μπορεί να εμφανιστεί αίμα στην τουαλέτα ή στα κόπρανά σας. Η αιμορραγία μπορεί να είναι σοβαρή, αλλά μπορεί να σταματήσει από μόνη της και να μην χρειαστεί θεραπεία. Οι γιατροί πιστεύουν ότι τα εκκολπώματα που αιμορραγούν προκαλούνται από ένα μικρό αγγείο που υπάρχει μέσα στο εκκόπλωμα, το οποίο αδυνατίζει και τελικά σπάει. Αν έχετε αιμορραγία από τον πρωκτό, συνιστάται να επισκεφτείτε άμεσα τον γιατρό σας. Αν η αιμορραγία δεν σταματάει, η εγχείρηση μπορεί να είναι απαραίτητη.
β) Απόστημα, Διάτρηση και Περιτονίτιδα
Η μόλυνση που προκαλεί η εκκολπωματίτιδα συχνά αποκαθίσταται μετά από μερικές ημέρες θεραπείας με αντιβιοτικά. Αν η κατάσταση επιδεινωθεί, σχηματίζεται στο κόλον απόστημα.
Το απόστημα είναι μια μολυσμένη με πύον περιοχή που μπορεί να προκαλέσει πρήξιμο και να καταστρέψει τον ιστό. Κάποιες φορές, το μολυσμένο εκκόλπωμα μπορεί να αναπτύξει μικρές τρύπες, που ονομάζονται διατρήσεις. Οι διατρήσεις αυτές επιτρέπουν στο πύον να διαρρεύσει έξω από το κόλον και στη συνέχεια μέσα στην κοιλιακή περιοχή. Αν το απόστημα είναι μικρό και παραμένει μέσα στο κόλον, μπορεί να καθαρίσει μετά από θεραπεία με αντιβιοτικά. Αν το απόστημα δεν καθαρίσει με αντιβιοτικά, τότε ο γιατρός ίσως χρειαστεί να το παροχετεύσει.
Για την παροχέτευση του αποστήματος, ο γιατρός χρησιμοποιεί μια βελόνα και ένα μικρό σωλήνα που ονομάζεται καθετήρας. Ο γιατρός εισάγει τη βελόνα μέσα από το δέρμα και στραγγίζει το υγρό μέσω του καθετήρα. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται διαδερμική παροχέτευση. Κάποιες φορές ωστόσο, απαιτείται εγχείρηση για να καθαρίσει το απόστημα και, αν χρειαστεί, να αφαιρεθεί μέρος του κόλον.
Ένα μεγάλο απόστημα μπορεί να γίνει σοβαρό πρόβλημα, αν η μόλυνση διαρρεύσει και μολύνει άλλες περιοχές έξω από το κόλον. Η μόλυνση που εξαπλώνεται μέσα στην κοιλιακή κοιλότητα ονομάζεται περιτονίτιδα. Η περιτονίτιδα απαιτεί άμεση εγχείρηση για τον καθαρισμό της κοιλιακής κοιλότητας και την απομάκρυνση μέρος του κόλον που έχει υποστεί βλάβη. Χωρίς εγχείριση, η περιτονίτιδα μπορεί να καταστεί μοιραία.
γ) Συρίγγιο
Το συρίγγιο είναι μια μη φυσιολογική σύνδεση ιστού ή μη φυσιολογική επικοινωνία ανάμεσα σε δύο όργανα ή ανάμεσα σε ένα όργανο και το δέρμα. Όταν οι ιστοί που έχουν υποστεί βλάβη έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, κατά τη διάρκεια της μόλυνσης, κάποιες φορές κολλάνε ο ένας πάνω στον άλλον. Αν θεραπευτούν κατά αυτόν τον τρόπο, τότε δημιουργείται ένα συρίγγιο. Όταν η σχετιζόμενη με την εκκοπωλματίτιδα μόλυνση εξαπλωθεί έξω από το κόλον, ο ιστός του κόλον μπορεί να κολλήσει σε γειτονικούς ιστούς. Τα όργανα που εμπλέκονται συνήθως είναι η κύστη, το λεπτό έντερο και το δέρμα.
Ο πιο συνηθισμένος τύπος συριγγίου εμφανίζεται ανάμεσα στην κύστη και στο κόλον. Πλήττει περισσότερο τους άνδρες παρά τις γυναίκες. Αυτό το είδος συριγγίου μπορεί να επιφέρει σοβαρή και παρατεταμένη μόλυνση στο ουροποιητικό σύστημα. Το πρόβλημα μπορεί να διορθωθεί με εγχείρηση για την απομάκρυνση του συριγγίου και του μολυσμένου μέρους του κόλον.
δ) Εντερική Απόφραξη
Οι ουλές που προκαλούνται από μόλυνση μπορεί να προκαλέσουν μερική ή πλήρη απόφραξη του παχέος εντέρου. Όταν συμβαίνει αυτό, το κόλον αδυνατεί να κινήσει το περιεχόμενο του εντέρου φυσιολογικά. Όταν η απόφραξη φράζει πλήρως το έντερο, το επείγον χειρουργείο καθίσταται απαραίτητο. Η μερική απόφραξη δεν είναι επείγουσα κατάσταση, οπότε η εγχείρηση μπορεί να προγραμματιστεί.
Πως διαγιγνώσκει ο γιατρός την εκκολπωμάτωση;
Για τη διάγνωση της εκκολπωμάτωσης, ο γιατρός παίρνει αρχικά το ιατρικό ιστορικό, πραγματοποιεί σωματική-κλινική εξέταση και μπορεί να κάνει μία ή περισσότερες διαγνωστικές εξετάσεις. Επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι δεν εκδηλώνουν συμπτώματα, η εκκολπωμάτωση εντοπίζεται συχνά μέσω εξετάσεων που γράφονται από τον γιατρό για κάποια άλλη ασθένεια.
Κατά τη διάρκεια της λήψης του ιατρικού ιστορικού, ο γιατρός μπορεί να ρωτήσει για τις εντερικές σας συνήθειες, τα συμπτώματα, τον πόνο, τη διατροφή και τα φάρμακα. Η σωματική εξέταση περιλαμβάνει συνήθως δακτυλική ορθική εξέταση. Για την πραγματοποίηση αυτής της εξέτασης, ο γιατρός έχοντας φορέσει γάντια και λιπάνει το δάχτυλό του, το εισάγει μέσα στον ορθό για να εντοπίσει ευαισθησία, ψηλαφητό όγκο, απόφραξη ή αίμα. Ο γιατρός μπορεί να ελέγξει τα κόπρανα για ενδείξεις αιμορραγίας και να εξετάσει το αίμα για ενδείξεις μόλυνσης. Μπορεί επίσης να ζητήσει περαιτέρω ακτινογραφίες ή άλλες εξετάσεις.