Ποιά είναι τα συμπτώματα της πρωκταλγίας; Πώς γίνεται η διάγνωση;

Πρόκειται για δύο χαρακτηριστικά, καλοήθη σύνδρομα με πόνο στον πρωκτό, αβέβαιης αιτιολογίας. Πιστεύουμε πως ο πόνος οφείλεται σε σπασμό του σφιγκτήρα του πρωκτού, στην πρωκταλγία fugax, ή σε σπασμό μυών του πυελικού εδάφους όπως ο ανεκτήρας του πρωκτού στο σύνδρομο του ανελκτήρα (LAS). Ωστόσο, ακόμα παραμένει ένα θέμα προς διερεύνηση.

Η διάγνωση συνήθως γίνεται βάσει συμπτωμάτων. Η κλινική εξέταση, τις περισσότερες φορές, δεν δείχνει τίποτα ασυνήθιστο. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να προβούμε σε πλήρη κλινική εκτίμηση για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων στην περιοχή. Εκτιμάται ότι συναισθηματικοί παράγοντες, η σεξουαλική δραστηριότητα ή η κόπωση μπορεί να πυροδοτήσουν ένα επεισόδιο πόνου.

Πώς παρουσιάζεται η Πρωκταλγία Fugax;

Στην αρχή, δημιουργείται μια αίσθηση κράμπας ή σπασμού στο ορθό, περίπου 5 έως 10 cm πάνω από τον πρωκτό, που γίνεται σταδιακά πιο έντονος, σε σημείο μη ανοχής. Αφότου κορυφωθεί, υποχωρεί σταδιακά, και συνήθως διαρκεί 20 λεπτά τη φορά. Ο πόνος μπορεί να προκληθεί ξαφνικά και μπορεί να ξυπνήσει τον ασθενή από τον ύπνο του. Περιγράφεται συχνά σαν απροσδιόριστος πόνος, ψηλά στο ορθό ή σαν οξύς πόνος, που κάνει τον ασθενή να νιώθει σαν κάποιος να στρίβει ένα μαχαίρι μέσα στον ορθό του. Ο ασθενής δεν νιώθει καθόλου πόνο μεταξύ των επεισοδίων.

Η Πρωκταλγία fugax (PF) δεν έχει κλινικά ευρήματα και η διάγνωση γίνεται με βάση τα χαρακτηριστικά συμπτώματα και αποκλείοντας άλλες αιτίες – παθήσεις με παρόμοιο πόνο. Η κοιλιακή ψηλάφηση και η δακτυλική εξέταση του ορθού αποτελούν την ελάχιστη εκτίμηση του πρωκτικού πόνου – ιδανικά πρέπει να γίνει Ορθοσκόπηση ή Πρωκτοσκόπηση. Επίσης, κατά περίπτωση, μπορεί να γίνουν γυναικολογικές εξετάσεις ή εξέταση του ουροποιητικού. Περαιτέρω εξέταση με Σιγμοειδοσκόπηση ή Κολονοσκόπηση μπορεί να είναι απαραίτητη σε συγκεκριμένους ασθενείς, όπου υπάρχει υποψία για πιθανό πρόβλημα ψηλότερα στο παχύ έντερο.

Πως παρουσιάζεται το Σύνδρομο του Ανελκτήρα του Πρωκτού;

Συνήθως περιγράφεται σαν ασαφής πόνος ή αίσθημα πίεσης στο κατώτερο τμήμα του ορθού που συχνά επιδεινώνεται από καθιστή ή ξαπλωτή θέση, και ανακουφίζεται σε όρθια θέση. Ο πόνος τείνει να επαναλαμβάνεται τακτικά και διαρκεί από ώρες έως και ημέρες.

Η οπίσθια έλξη του ηβο-ορθικού μυ αποκαλύπτει σφιχτό (υπερτονικό) τον ανεκτήρα μυ και έξω σφιγκτήρα του πρωκτού και ευαισθησία ή πόνο στην περιοχή. Μπάνια με χλιαρό νερό και μασάζ της περιοχής μπορεί να βελτιώσουν τον πόνο και τη χαρακτηριστική δυσφορία.

Ποιοί παράγοντες προκαλούν πρωκταλγία;

Η πρωκταλγία πυροδοτείται επίσης συχνά από καταστάσεις, όπως: τραυματισμός πάνω στον κόκκυγα, πόνος χαμηλά στη μέση, ραγάδες πρωκτού, αποστήματα, διάταση λόγω αερίων του χαμηλότερου εντέρου ή διαταραχές του προστάτη. Μπορεί να συνδέεται με χαμηλή σε ίνες διατροφή και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) ή μπορεί να σχετίζεται με την καθιστική στάση. Οι ανατομικές αποκλίσεις της οσφυοϊερής χώρας, του κόκκυγα και των υποστηρικτικών δομών είναι παράγοντες που προδιαθέτουν τον πρωκτικό μυ και τον ανελκτήρα σε σπασμούς.

Ποιές είναι οι ομάδες κινδύνου;

Περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς που επηρεάζονται είναι ηλικίας 30-60 ετών, με μειωμένη επικράτηση μετά την ηλικία των 45. Η πρωκταλγία έχει συνδεθεί επίσης, με μια σειρά από άλλες παθήσεις οι οποίες ενδέχεται να έχουν αιτιολογική σημασία, όπως για παράδειγμα η νευραλγία του αιδοιϊκού νεύρου. Ωστόσο, σήμερα υποστηρίζεται έντονα η άποψη ότι ψυχολογικοί παράγοντες, και όχι σωματικοί – οργανικοί, είναι η βάση του προβλήματος.

Η Πρωκταλγία Fugax (PF) εκτιμάται ότι θα επηρεάσει 8-18% του πληθυσμού στον ανεπτυγμένο κόσμο, και το Σύνδρομο του Ανελκτήρα του Ορθού (LAS) περίπου 6%. Το σύνδρομο του ανελκτήρα φαίνεται να επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες από ό,τι τους άνδρες. Παρατηρείται ωστόσο, ότι μόνο το 20-30% των πασχόντων θα συμβουλευτεί τον γιατρό. Οι ασθενείς συχνά καθυστερούν να απευθυνθούν στον ειδικό ιατρό για το πρόβλημα τους και αυτό οφείλεται σε αμηχανία και φόβο για πιθανή διαπίστωση κάποιου σοβαρού προβλήματος στην περιοχή.

Κοινά συμπτώματα με άλλες παθήσεις

Υπάρχουν κάποιες παθήσεις, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν παρόμοιο πόνο (στην ορθοπρωκτική περιοχή), όπως αυτόν της πρωκταλγίας. Αυτές είναι οι εξής:

  • Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
  • Θρόμβωση εξωτερικών αιμορροΐδων
  • Ραγάδα δακτυλίου (συνήθως προκαλεί έντονο τοπικό πόνο που συνδέεται με την αφόδευση) – πρέπει να είναι ορατή στην πρωκτοσκόπηση
  • Χρόνιο μονήρες έλκος του ορθού
  • Καρκίνωμα του ορθού
  • Περιεδρικό απόστημα ή συρίγγιο. Πυογόνος ιδρωταδενίτιδα.
  • Πρωκτίτιδα (ειδικά γονοκοκκικής λοίμωξης ή λοίμωξης από χλαμύδια)
  • Νόσος του Crohn/ ελκώδης κολίτιδα
  • Ξένο σώμα ορθού
  • Πρωκτικός κνησμός
  • Εκκολπωμάτωση
  • Κοκκυγοδυνία (νευραλγικός πόνος γύρω από την περιοχή του κόκκυγα)
  • Οπισθορθικές κύστεις – είναι μια σπάνια οντότητα που μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστεί χωρίς υψηλό δείκτη κλινικής υποψίας (εξέταση εκλογής – αξονική πυέλου)
  • Καρκίνωμα όρχεων
  • Προστατίτιδα
  • Κυστίτιδα
  • Σύνδρομο Alcock (νευραλγία του αιδοιϊκού νεύρου λόγω παγίδευσης, μπορεί να προκαλέσει παρόμοια κλινική εικόνα με PF)
  • Κληρονομική μυοπάθεια του πρωκτικού σφιγκτήρα
  • Απόφραξη των έσω λαγονίων αρτηριών άμφω