Πως προκαλείται η ραγάδα πρωκτικού δακτυλίου

Η ραγάδα πρωκτικού δακτυλίου είναι μια μικρή, αλλά εξαιρετικά επώδυνη σχισμή ή έλκος στο δέρμα που επενδύει τον πρωκτικό σωλήνα. Πρόκειται για μια συχνή πάθηση που επηρεάζει άτομα κάθε ηλικίας, με κύριο χαρακτηριστικό τον οξύ πόνο κατά την αφόδευση, αλλά και αίσθημα καύσου ή αιμορραγία.

Ραγάδα Πρωκτικού Δακτυλίου και Παράγοντες Επιδείνωσης

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η δυσκοιλιότητα είναι ο βασικός αιτιολογικός παράγοντας. Τα σκληρά, ξηρά και ογκώδη κόπρανα, όταν διέρχονται από τον πρωκτικό σωλήνα με πίεση, προκαλούν μηχανική κάκωση στον ιστό, σκίζοντας το λεπτό δέρμα της περιοχής και δημιουργώντας την αρχική ραγάδα. Ωστόσο, και η παρατεταμένη διάρροια μπορεί να έχει αντίστοιχα αποτελέσματα, καθώς η συνεχής έκθεση του πρωκτού σε υγρά κόπρανα, ο ερεθισμός του δέρματος, και το υπερβολικό σκούπισμα μετά τις κενώσεις οδηγούν σε τραυματισμό και φλεγμονή.

Σε περιπτώσεις έντονης ψυχοσωματικής έντασης ή άγχους, παρατηρείται συχνά σπασμός του έσω σφιγκτήρα του πρωκτού, γεγονός που καθυστερεί την επούλωση της ραγάδας και συμβάλλει στην υποτροπή της. Το αποτέλεσμα είναι η μετάπτωση της οξείας ραγάδας σε χρόνια μορφή, η οποία δύσκολα επουλώνεται από μόνη της.

Μια χρόνια ραγάδα συνοδεύεται συχνά από τη δημιουργία μιας λευκής, ινώδους βάσης στην περιοχή της πληγής, ενώ μπορούν να αναπτυχθούν επιπλέον ανατομικά ευρήματα: ένα εξωτερικό δερματικό θήλωμα ή “φρουρός όζος”, που μοιάζει με μικρό δερματικό εξόγκωμα στην άκρη του πρωκτού, και μια διογκωμένη θηλή στο έσω όριο της ραγάδας, εντός του πρωκτικού σωλήνα. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι ενδεικτικά της χρονιότητας της κατάστασης.

Λιγότερο συνήθεις αιτίες ραγάδων

Επιπλέον, υπάρχουν και λιγότερο συνήθεις αιτίες ραγάδων. Συγκεκριμένα, η δίοδος αχώνευτων τροφών ή σκληρών ξένων σωμάτων, όπως κομμάτια καλαμποκιού, κελύφη από ηλιόσπορους ή μικρά πετραδάκια, μπορεί να τραυματίσουν τον πρωκτό και να προκαλέσουν ραγάδα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η κάκωση είναι μηχανική και συμβαίνει αιφνιδίως. Παράλληλα, δευτερογενείς ραγάδες μπορεί να εμφανιστούν ως αποτέλεσμα φλεγμονωδών ή συστηματικών παθήσεων, όπως η πρωκτίτιδα, η νόσος του Crohn, η φυματίωση, η λοίμωξη HIV, ή και κακοήθειες της περιοχής του πρωκτού. Τέλος, ραγάδες μπορεί να προκύψουν και μετεγχειρητικά, ως επιπλοκή από προηγούμενες επεμβάσεις στην περιοχή του ορθοπρωκτικού σωλήνα.

Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι απαραίτητη, καθώς η αμελής αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο πόνο, επιμόλυνση ή και ανάγκη για χειρουργική παρέμβαση. Σε αρχικό στάδιο, η θεραπεία είναι συντηρητική, με τη χρήση τοπικών αλοιφών, ρύθμιση των εντερικών συνηθειών, χλιαρά καθιστά μπάνια και φαρμακευτική χαλάρωση του έσω σφιγκτήρα. Σε επίμονες ή υποτροπιάζουσες περιπτώσεις, ενδείκνυνται ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, όπως η έγχυση βοτουλινικής τοξίνης ή η σφιγκτηροτομή, καθώς και η χρήση laser με άριστα αποτελέσματα στη μακροπρόθεσμη ανακούφιση του ασθενούς.