Στην ιατρική αναφερόμαστε σε χρόνια δυσκοιλιότητα όταν για αρκετές εβδομάδες οι κενώσεις απαιτούν υπερβολική προσπάθεια κατά την αφόδευση ή όταν οι κενώσεις δεν είναι τακτικές, και δύο ή λιγότερες την εβδομάδα. Εάν δεν υπάρχει κάποια γνωστή αιτία που να προκαλεί τη δυσκοιλιότητα (παθήσεις θυρεοειδούς, Parkinson, υπερασβεστιαιμία, υποκαλιαιμία, νεφρικά νοσήματα, διαβήτης, ισχαιμία εντέρου, ορθοκήλη, εγκολεασμός, πρόπτωση ορθού, αμυλοείδωση, κ.ά), τότε μιλάμε για χρόνια ιδιοπαθή δυσκοιλιότητα.

Με την πάροδο του χρόνου, εάν η δυσκοιλιότητα δεν αντιμετωπίζεται, ο πάσχων διατρέχει τον κίνδυνο η κατάσταση αυτή να του προκαλέσει επιπλοκές. Η αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας το συντομότερο δυνατό, μπορεί να βοηθήσει τον πάσχοντα να αποφύγει την εμφάνιση άλλων σοβαρών ιατρικών προβλημάτων που σχετίζονται με τη δυσκοιλιότητα.

Μερικοί από τους κινδύνους μιας χρόνιας δυσκοιλιότητας, που αφήνεται χωρίς θεραπεία, είναι:

Αιμορροΐδες

Όταν κάποιος αντιμετωπίζει πρόβλημα δυσκοιλιότητας, συνήθως καταβάλει μεγάλη προσπάθεια και ζορίζεται κατά την προσπάθεια αφόδευσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη διόγκωση των αιμορροΐδων – και πιθανώς την πρόπτωσή τους.

Οι αιμορροΐδες μπορεί να προκαλούν:

ερεθισμό ή φαγούρα γύρω από τον πρωκτό
μικρή ενόχληση ή σοβαρό πόνο
πρήξιμο
αιμορραγία κατά την κένωση

Προκειμένου να εμποδίσετε την εμφάνιση των αιμορροΐδων ή την επιδείνωση της κατάστασης:

Αντιμετωπίστε τη χρόνια δυσκοιλιότητα στα αρχικά στάδια της εμφάνισης
Αποφύγετε να ζορίζεστε κατά τη διάρκεια των κενώσεων
Αποφύγετε να κάθεστε στην τουαλέτα για μεγάλα χρονικά διαστήματα

Για να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα των αιμορροΐδων, μπορείτε:

Να χρησιμοποιήσετε κάποια ειδική κρέμα που θα σας προσφέρει ανακούφιση
Να χρησιμοποιήσετε κάποιο ειδικό υπόθετο για την αντιμετώπιση των αιμορροΐδων
Να λάβετε κάποιο παυσίπονο
Να κάνετε χλιαρό μπάνιο, αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας

Εάν δείτε ότι παρουσιάζετε συμπτώματα αιμορροϊδοπάθειας, τα οποία δεν υποχωρούν σε διάστημα μίας εβδομάδας, τότε πρέπει να απευθυνθείτε στον ειδικό πρωκτολόγο.

Ραγάδα Πρωκτού

Η ραγάδα πρωκτού ή ραγάδα του πρωκτικού δακτυλίου είναι ένα τραύμα ή σχίσιμο στο εσωτερικό του πρωκτικού σωλήνα. Το τραύμα/σχίσιμο μπορεί να προκύψει όταν από τον πρωκτό περνάνε σκληρά κόπρανα ή όταν ζορίζεστε κατά την κένωση, τα οποία, και τα δύο, είναι συχνά στους ανθρώπους που πάσχουν από χρόνια δυσκοιλιότητα.

Τα πιθανά συμπτώματα μιάς πρωκτικής ραγάδας, περιλαμβάνουν:

ένα ορατό σχίσιμο στην περιοχή του πρωκτού
ένα εξόγκωμα ή θήλωμα κοντά στο σχίσιμο
πόνο κατά τη διάρκεια και για αρκετές ώρες μετά την κένωση
αιμορραγία
φαγούρα στην περιοχή

Προκειμένου να προλάβετε και να θεραπεύσετε τις ραγάδες πρωκτού, είναι σημαντικό να αντιμετωπίσετε τη χρόνια δυσκοιλιότητα και να αποφεύγετε το ζόρισμα στην τουαλέτα. Το πλύσιμο της περιοχής με χλιαρό νερό, αρκετές φορές την ημέρα, μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.

Πρόπτωση Ορθού

Με τον καιρό, είναι πιθανό η χρόνια δυσκοιλιότητα να προκαλέσει πρόπτωση ορθού. Πρόπτωση ορθού είναι μια κατάσταση κατά την οποία το ορθό (το τελευταίο τμήμα του παχέος εντέρου) πέφτει προς τα κάτω και βγαίνει το εσωτερικό μέρος προς τα έξω. Αρχικά, το ορθό παραμένει μέσα στο σώμα, αλλά, καθώς η κατάσταση επιδεινώνεται, μπορεί να προεξέχει από τον πρωκτό. Παράλληλα, συχνά εμφανίζεται μια αδυναμία των μυών του πρωκτού, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε διαρροή βλέννας ή κοπράνων.

Όταν έχουμε μια πλήρη πρόπτωση ορθού, τα τοιχώματα του ορθού εξέρχονται και αναστρέφονται, εκτός του δακτυλίου, δημιουργώντας μια εύθραυστη οιδηματώδη μάζα που μεγεθύνεται με το πέρας του χρόνου (πλήρης πρόπτωση), ενώ, αντίθετα, αν έχουμε μια ατελή πρόπτωση, τότε εξέχει μόνο ο βλεννογόνος του ορθού και όχι σε όλη την περίμετρο του πρωκτικού δακτυλίου.

Αρχικά, η πρόπτωση του ορθού μπορεί να παρουσιαστεί μόνο στην αφόδευση. Αργότερα όμως μπορεί να παρουσιαστεί και κατά το φτέρνισμα ή το βήχα, ή να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε σωματική προσπάθεια ή άσκηση. Επίσης, συχνά μπορεί να παρουσιαστεί απώλεια βλέννας, αιμορραγία ή και ακράτεια κοπράνων.

Κοπρόσταση

Η χρόνια δυσκοιλιότητα μπορεί να οδηγήσει σε ενσφήνωση κοπράνων (κοπρόσταση). Αυτό συμβαίνει όταν μία σκληρή μάζα κοπράνων σφηνώνει στο έντερο. Η πάθηση είναι γνωστή και ως εντερική απόφραξη ή απόφραξη εντέρου.

Τα πιθανά σημάδια και συμπτώματα της ενσφήνωσης κοπράνων είναι:

κοιλιακό άλγος, ειδικά μετά το φαγητό
αδυναμία αφόδευσης ή αερισμού
πονοκέφαλοι
εμετός
ναυτία
απώλεια όρεξης
πρήξιμο ή/και φούσκωμα στην κοιλιά

Η ενσφήνωση κοπράνων είναι μια επικίνδυνη ιατρική κατάσταση, που απαιτεί άμεση αντιμετώπιση. Γι’ αυτό, αν παρατηρήσετε τα παραπάνω συμπτώματα μετά από παρατεταμένη περίοδο δυσκοιλιότητας, επισκεφτείτε αμέσως τον γιατρό σας.

Πρόληψη

Προκειμένου να αποφύγετε πιθανές επιπλοκές, είναι σημαντικό να προλάβετε και να θεραπεύσετε εγκαίρως τη χρόνια δυσκοιλιότητα.

Ακολουθώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής μπορεί να σας βοηθήσει. Για παράδειγμα:

Πηγαίνετε στην τουαλέτα κάθε φορά που αισθάνεστε την ανάγκη, και μην το αναβάλετε
Τρώτε τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες, όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής και ξηρούς καρπούς
Φροντίστε να ενυδατώνετε επαρκώς τον οργανισμό σας πίνοντας τουλάχιστον 6 με 8 ποτήρια νερό ή άλλα υγρά (ρόφημα βοτάνων, χυμοί κ.λπ.)
Βάλτε την καθημερινή άσκηση στο πρόγραμμά σας και αποφύγετε την καθιστική ζωή
Προσπαθήστε να αποβάλετε το στρες και φροντίστε τον εαυτό σας

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός σας μπορεί να σας συμβουλέψει:

να πάρετε συμπληρώματα φυτικών ινών
να λάβετε κάποιο ειδικό σκεύασμα για να μαλακώνουν τα κόπρανα
να πάρετε κάποιο καθαρτικό, κάποιο υπόθετο ή να κάνετε κλύσμα

Μια άλλη προσέγγιση για να αντιμετωπίσετε τη χρόνια δυσκοιλιότητα είναι να εκπαιδεύσετε το έντερό σας:

Προσπαθήστε να πηγαίνετε στην τουαλέτα την ίδια ώρα κάθε μέρα, συνήθως 15 με 45 λεπτά μετά το φαγητό
Δοκιμάστε τη θεραπεία βιοανάδρασης (biofeedback therapy) για να επανεκπαιδεύσετε τους μύες που συμμετέχουν στην κίνηση του εντέρου