Μύθοι και αλήθειες για τις παθήσεις πρωκτού
Ανέκαθεν οι ορθοπρωκτικές παθήσεις αποτελούσαν ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία και την καθημερινότητα των ασθενών. Η ανατομία της περιοχής και τα «ταμπού» που τη συνοδεύουν, οδηγούσαν τους περισσότερους ανθρώπους να αποφεύγουν ακόμη και την επίσκεψη στον γιατρό. Αυτό, αφενός συνέβαινε λόγω της συστολής-αμηχανίας που αισθάνονταν οι ασθενείς, και αφετέρου, εξαιτίας του σοβαρού πόνου και των συχνών επιπλοκών που οι παλαιότερες θεραπείες συνεπάγονταν.
Αν και ορισμένα «ταμπού» παραμένουν μέχρι τις μέρες μας, οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα επισκέπτονται με μεγαλύτερη προθυμία τον ειδικό. Σε αυτό έχει συμβάλλει το γεγονός ότι οι σύγχρονες μέθοδοι θεραπείας είναι πιο αποτελεσματικές και ανώδυνες.
Ορθοπρωκτικές παθήσεις
Οι ορθοπρωκτικές παθήσεις εμφανίζονται στις μέρες μας όλο και με μεγαλύτερη συχνότητα. Η καθιστική ζωή, οι διατροφικές συνήθειες και το άγχος της καθημερινότητας αποτελούν βασικές αιτίες. Αν και αυτές οι παθήσεις δεν απειλούν τη ζωή των πασχόντων, επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής τους. Οι άνθρωποι υποφέρουν από ενοχλήσεις, αιμορραγία, κνησμό και, συχνά, από έντονο πόνο.
Οι πιο γνωστές και συχνές παθήσεις στις περιοχές ορθού και πρωκτού είναι η αιμορροϊδοπάθεια, η κύστη κόκκυγος, το περιεδρικό συρίγγιο και η ραγάδα δακτυλίου. Άλλες συνήθεις παθήσεις είναι η πρωκταλγία, το απόστημα πρωκτού, ο πρωκτικός κνησμός, η ακράτεια κοπράνων, κ.ά.
Μύθοι και αλήθειες για τις παθήσεις πρωκτού
Είναι τέτοια η φύση των παθήσεων πρωκτού που, συχνά, επικρατεί σύγχυση σχετικά με τις ενδεδειγμένες θεραπείες, τις πιθανές επιπλοκές, την επιλογή χειρουργικής ή συντηρητικής αντιμετώπισης του προβλήματος, κ.ο.κ. Ας εξετάσουμε εδώ ορισμένες από αυτές τις διαδεδομένες «παραδοχές»:
1. Οι παθήσεις πρωκτού έχουν το χαρακτήρα του επείγοντος
Ασφαλώς και όχι. Εκτός από το απόστημα πρωκτού οι περισσότερες ορθοπρωκτικές παθήσεις δεν απειλούν τη ζωή του πάσχοντα, και υπό αυτή την έννοια, η αντιμετώπισή τους δεν συνιστά ένα επείγον ζήτημα, όπως είναι για παράδειγμα μία περισφιγμένη κήλη.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ο ασθενής δεν πρέπει να επισκεφτεί τον γιατρό αμέσως μόλις διαπιστώσει τα πρώτα πιθανά συμπτώματα. Μία αρχική διάγνωση είναι απαραίτητη να γίνει, για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο τα συμπτώματα να προέρχονται από κάποια πάθηση απειλητική για τη ζωή του ασθενούς. Αλλά εφόσον αυτό το ενδεχόμενο αποκλειστεί, τότε η αντιμετώπιση του προβλήματος μπορεί να γίνει με τρόπο και σε χρόνο που θα συναποφασίσουν ο ασθενής και ο θεράποντας ιατρός.
2. Οι παθήσεις πρωκτού αντιμετωπίζονται μόνο χειρουργικά
Πρόκειται για ένα ακόμη διαδεδομένο μύθο. Υπάρχουν παθήσεις του πρωκτού, όπως η κύστη κόκκυγος και το περιεδρικό συρίγγιο, των οποίων η αντιμετώπιση γίνεται μόνο χειρουργικά. Από την άλλη, παθήσεις όπως οι αιμορροΐδες και η ραγάδα δακτυλίου, απαιτούν χειρουργική αντιμετώπιση μόνο όταν είναι σε προχωρημένο στάδιο. Στα αρχικά τους στάδια μπορούν να περιοριστούν με φαρμακευτική αγωγή, αλοιφές, αλλαγή των διατροφικών συνηθειών και υιοθέτηση ορισμένων νέων κανόνων υγιεινής και καθαρισμού της περιοχής.
Άλλες παθήσεις, όπως η πρωκταλγία, ο χρόνιος πρωκτικός κνησμός δεν θεραπεύονται ποτέ χειρουργικά. Η πρωκταλγία είναι επί της ουσίας συσπάσεις του πρωκτού, που προκαλούν πόνο στο άτομο. Είναι μία πάθηση που «προσβάλλει» συνήθως τους πιο ευαίσθητους και αγχώδεις ανθρώπους. Η κλινική εικόνα της πρωκταλγίας μιμείται πολλές φορές την εικόνα της ραγάδας του πρωκτού, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να οδηγούνται στο χειρουργείο αναίτια και αχρείαστα, αφού όπως αναφέρουμε παραπάνω, η πρωκταλία δεν θεραπεύεται χειρουργικά – δεν είναι ραγάδα! Οπότε, το να κάνει κάποιος χειρουργείο επειδή έχει πρωκταλγία είναι εκτός από αχρείαστο και δυνητικά επικίνδυνο, καθώς μπορεί να προκύψουν επιπλοκές.
3. Οι παθήσεις πρωκτού μπορούν να επιφέρουν σημαντικότερα προβλήματα αν αφεθούν χωρίς θεραπεία
Γενική αρχή στην ιατρική είναι ότι όσο πιο γρήγορα αντιμετωπιστεί ένα πρόβλημα, τόσο καλύτερα για την υγεία μας. Όμως, από αυτή τη γενική αρχή μέχρι να πιστέψουμε διάφορα μυθεύματα, όπως ότι οι αιμορροΐδες μπορούν να οδηγήσουν σε σηψαιμία, ή ότι οι θρομβωμένες αιμορροΐδες είναι επικίνδυνες διότι ο θρόμβος μπορεί να «ταξιδέψει» στην καρδιά ή στον εγκέφαλο, υπάρχει μεγάλη απόσταση.
Οι ισχυρισμοί αυτοί ασφαλώς δεν έχουν καμία απολύτως βάση. Ούτε έχει βάση ο ισχυρισμός ότι η απώλεια αίματος από τον πρωκτό (εξαιτίας των αιμορροΐδων) είναι σε κάθε περίπτωση απειλητική για τη ζωή. Αν κάτι τέτοιο ίσχυε, οι γυναίκες που έχουν κάθε μήνα την έμμηνο ρύση τους, θα έπρεπε να είχαν εξαλειφθεί εδώ και καιρό. Κάθε είδους αιμορραγία, άρα και η πρωκτική, ενέχει κινδύνους για τους ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή ή σε περιπτώσεις μεγάλης απώλειας και για μεγάλο χρονικό διάστημα, οπότε επέρχεται και πτώση του αιματοκρίτη.
Αντίστοιχος μύθος είναι και ο ισχυρισμός ότι οι αιμορροΐδες μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο. Πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές παθήσεις, με διαφορετικά αίτια και διαφορετική αντιμετώπιση.
Από όλες αυτές τις παθήσεις, εκείνη η οποία δικαιολογεί τον χαρακτήρα του επείγοντος είναι το απόστημα πρωκτού. Σε μια τέτοια περίπτωση απαιτείται άμεση χειρουργική αντιμετώπιση για να μην εξελιχθεί σε συρίγγιο.
Θεραπεία παθήσεων πρωκτού
Ανάλογα με το είδος της πάθησης επιλέγεται και η θεραπεία. Άλλες φορές η συντηρητική αντιμετώπιση είναι επαρκής και άλλες φορές η επιλογή του χειρουργείου είναι μονόδρομος. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση όμως, οι ασθενείς δεν πρέπει να βλέπουν το χειρουργείο σαν «εφιάλτη». Οι σύγχρονες μέθοδοι, και ειδικά η αντιμετώπιση των ορθοπρωκτικών παθήσεων με τη χρήση laser, προσφέρουν γρήγορη, ανώδυνη, αναίμακτη και οριστική θεραπεία, χωρίς επιπλοκές. Μετά την επέμβαση οι ασθενείς επανέρχονται άμεσα στην καθημερινότητά τους και ταχύτητα στην εργασία τους.
Επειδή οι νέες εξελιγμένες θεραπείες συνυπάρχουν με προηγούμενες, λιγότερο εξελιγμένες, η συμβουλή μας προς τους ασθενείς είναι να είναι πολύ προσεκτικοί με την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας. Είναι ευτύχημα ότι στη χώρα μας έχουμε μια πλειάδα ικανών χειρουργών, που εφαρμόζουν σύγχρονες μεθόδους, κι έτσι, ο ασθενής έχει τη δυνατότητα της επιλογής.
Καλό είναι, πριν αποφασίσουμε μία θεραπεία να ζητάμε και δεύτερη και τρίτη γνώμη, προκειμένου να είμαστε σίγουροι τόσο για τη διάγνωση όσο και ότι η προτεινόμενη θεραπεία είναι η ενδεδειγμένη.
Δρ. Αλκιβιάδης Παππάς Χειρουργός-Ειδικός Πρωκτολόγος, Διευθυντής Χειρουργικού Πρωκτολογικού Τμήματος του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών – Ιατρικό Ψυχικού, Διδάκτωρ Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ο Δρ. Αλκιβιάδης Παππάς πρωτοπορεί στην Ελλάδα από το 2009, αναπτύσσοντας και εξελίσσοντας μεθόδους με βάση την εφαρμογή laser τελευταίας γενιάς, που αντιμετωπίζουν τις παθήσεις πρωκτού και εντέρου με τη λιγότερο δυνατή παρέμβαση, ώστε να διασφαλίζουν μόνιμη θεραπεία και -το κυριότερο- χωρίς επιπλοκές. Οι επεμβάσεις με laser για τη θεραπεία αιμορροΐδων, κύστης κόκκυγα, περιεδρικού συριγγίου και ραγάδας πρωκτού, είναι σύντομες (διαρκούν μόλις 15 λεπτά) και ανώδυνες. Δεν χρειάζονται νοσηλεία και επιτρέπουν στον ασθενή να επιστρέψει στις δραστηριότητές του από την επόμενη κιόλας ημέρα.