Τι είναι ο Καρκίνος του Παχέος Εντέρου και Ορθού;

Το 95% των περιπτώσεων καρκίνου του εντέρου και ορθού εμφανίζονται μετά την ηλικία των 40 ετών. Η πλειοψηφία των περιπτώσεων εμφανίζεται μετά την ηλικία των 60 ετών. Μπορεί κάποιος να εμφανίσει καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού πριν από τα 40 του χρόνια, αλλά μόνο στην περίπτωση που υπάρχει γενετική προδιάθεση στην οικογένειά του. Γι’ αυτό, ένας σημαντικός παράγοντας, όταν ρωτάμε για τα παραπάνω συμπτώματα, είναι το «Οικογενειακό Ιστορικό».

Η κληρονομικότητα εξαιτίας οικογενειακού ιστορικού παίζει ρόλο στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνο του παχέος εντέρου και ορθού, όταν υπάρχει ένας ή περισσότεροι Συγγενείς Πρώτου Βαθμού, που έχουν εμφανίσει την πάθηση αυτή.  Ως ΣΠΒ, εννοούμε τους γονείς ή τα παιδιά, μόνο.

Το ενδεχόμενο γενετικής προδιάθεσης για καρκίνο του παχέος εντέρου και ορθού είναι υψηλότερο, στην περίπτωση που οι ΣΠΒ έχουν εμφανίσει Ορθοκολικό Καρκίνο σε σχετικά νεαρή ηλικία. Αν υπάρχουν ένας ή περισσότεροι ΣΠΒ που έχουν εμφανίσει καρκίνο σε ηλικία μικρότερη των 40 ετών, τότε μπορεί να υπάρχει γενετική προδιάθεση στην οικογένεια για Οικογενή Αδενωματώδη Πολυποδίαση  (FAP) ή για Μη Πολυποδιακό Ορθοκολικό Καρκίνο (HNPCC).

Επισημαίνουμε πως, όταν τίθεται θέμα υποψίας αυτών των παθήσεων, τότε ενδείκνυνται πλήρεις γενετικές εξετάσεις από εξειδικευμένους γενετιστές. Ενδεδειγμένες μπορεί να είναι επίσης οι προληπτικές εξετάσεις αρκετών μελών της οικογενείας. Υπογραμμίζεται ότι αμφότερες οι FAP και HNPCC είναι σπάνιες ασθένειες και ευθύνονται για τις περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου και ορθού σε ποσοστό μικρότερο από 5%.

Τα συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου και ορθού είναι δυστυχώς «ύπουλα», και συχνά μπορεί να εκλαμβάνονται ως συμπτώματα συνηθισμένων παθήσεων, όπως είναι η γαστρεντερίτιδα, το ευερέθιστο έντερο, οι αιμορροΐδες κ.λπ.

Ένας έμπειρος γιατρός μπορεί εύκολα να ξεχωρίσει, με τις ερωτήσεις του, αν πρόκειται για καρκίνο ή για κάποια από αυτές τις καλοήθεις παθήσεις. Τα κύρια συμπτώματα, που είναι ύποπτα για καρκίνο του παχέος εντέρου και ορθού είναι τα εξής:

1. Πρωκτική αιμορραγία
2. Αλλαγή στις εντερικές συνήθειες, για διάστημα μεγαλύτερο από 6 εβδομάδες
3. Κοιλιακό άλγος
4. Αναιμία

Υπογραμμίζεται ότι όλα τα παραπάνω συμπτώματα μπορεί να προκληθούν από καλοήθεις παθήσεις και η παρουσία ενός ή περισσοτέρων εξ αυτών δεν σημαίνει ότι ο ασθενής έχει καρκίνο.

Αυτό είναι ένα πολύ συνηθισμένο σύμπτωμα, και στο 95% των περιπτώσεων, προκαλείται από αιμορροΐδες ή από ραγάδες (σχισμές) στον πρωκτό, ειδικά αν ο ασθενής είναι μικρότερος από 40 ετών.

Η αιμορραγία μπορεί να εμφανίζεται σαν κηλίδα ανοιχτού κόκκινου χρώματος πάνω στο χαρτί υγείας, προκληθείσα συνήθως από αιμορροΐδες. Μπορεί επίσης να εμφανίζεται ως σταγόνες ανοιχτόχρωμου αίματος, είτε στην αρχή είτε μετά το τέλος της εντερικής κένωσης, επίσης προκληθείσα συνήθως από αιμορροΐδες.

Το ύποπτο είδος αίματος είναι αυτό που είναι πιο σκουρόχρωμο και αναμεμιγμένο με τα κόπρανα, γιατί μπορεί να σημαίνει ότι εκπορεύεται από ανώτερο σημείο του εντέρου και, συνεπώς, χρήζει εξέτασης.

Κάποιες φορές, η αιμορραγία είναι τόσο μηδαμινή ώστε να καθίσταται «δύσκολα ανιχνεύσιμη», με αποτέλεσμα να μην αντιλαμβάνεται την παρουσία της ο ασθενής. Η υποψία αιμορραγίας ενισχύεται όταν εντοπίζεται ανεπάρκεια σιδήρου στον ασθενή, χωρίς να υπάρχει κάποια άλλη προφανής αιτία. Αυτή μπορεί να επιβεβαιωθεί με τη βοήθεια της εξέτασης «’Έλεγχος Λανθάνουσας Μικροσκοπικής Αιμορραγίας στα Κόπρανα (FOBT)». Η παρουσία ανεξήγητης σιδηροπενίας και θετικού FOB είναι μια ένδειξη για να ερευνηθεί το ενδεχόμενο αιμορραγίας από το έντερο και το στομάχι.

Η αιμορραγία μπορεί να προκληθεί και από άλλες αιτίες, όπως από πολύποδα, από εκκολπομάτωση, αιμαγγειώματα κ.α.

Κάθε άτομο έχει ένα ελαφρώς διαφοροποιημένο τρόπο εντερικής κινητικότητας ή «εντερικών συνηθειών». Οι εντερικές συνήθειες μπορεί να εξαρτώνται από τη βιολογία του κάθε οργανισμού,  εξαρτώνται όμως επίσης και από διατροφικούς παράγοντες, από τον τρόπο ζωής ενός ατόμου, ακόμα και από ψυχολογικούς παράγοντες.

Υπάρχουν μεγάλες διαφοροποιήσεις, πέραν των ακραίων περιπτώσεων ή των παθολογικών συνδρόμων, και στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν είναι εύκολο να προσδιοριστούν οι «φυσιολογικές» και οι «μη φυσιολογικές» εντερικές συνήθειες. Επιπλέον, οι εντερικές συνήθειες τείνουν να είναι μακροχρόνιες. Φυσικά, ο καθένας μπορεί να παρουσιάσει μια προσωρινή αλλαγή στις εντερικές συνήθειες, εξαιτίας γαστρεντερίτιδας, διατροφικής αλλαγής, ταξιδιού, στρες, κ.λπ., ωστόσο, οι περισσότερες αλλαγές αυτού του είδους τείνουν να αποκαθίστανται από μόνες τους εντός ολίγων εβδομάδων.

Οι εντερικές αλλαγές που επιμένουν για παραπάνω από έξι εβδομάδες μπορεί να συνιστούν ένδειξη εντερικής πάθησης.

Τρεις είναι οι εντερικές αλλαγές που μπορεί να παρουσιαστούν:

• Δυσκοιλιότητα ή μειωμένη συχνότητα, με ή χωρίς ζόρισμα των εντερικών κενώσεων
• Διάρροια ή αυξημένη συχνότητα με με σχηματοποιημένα κόπρανα
• Εναλλαγή δυσκοιλιότητας-διάρροιας

Από τις προαναφερθείσες, η δυσκοιλιότητα αποτελεί το λιγότερο ύποπτο σύμπτωμα, και δεν απαιτεί πάντα άμεση εξέταση, αν εξηγείται λογικά η εμφάνισή της. Προτού γίνουν παρεμβατικές εξετάσεις, ο ασθενής μπορεί να δοκιμάσει να ακολουθήσει μια διαστροφή πλούσια σε ίνες, με τη λήψη κάποιων ήπιων καθαρτικών.

Η διάρροια, ή απλά η αυξημένη συχνότητα με μη σχηματοποιημένα κόπρανα, είναι πιο ύποπτη. Το σύμπτωμα αυτό μπορεί να είναι διάρροια όπως την ξέρουμε, δηλαδή υδαρή κόπρανα, ή απλώς αυξημένη συχνότητα εντερικών κενώσεων με μη σχηματοποιημένα κόπρανα. Κάποιες φορές μπορεί να παρουσιαστεί και σύμπτωμα ατελούς κένωσης, που αναγκάζει τον ασθενή να επισκέπτεται την τουαλέτα επαναλαμβανόμενα, χωρίς ιδιαίτερο αποτέλεσμα.

Σε περιπτώσεις επίμονης διάρροιας, ενοχοποιούνται μια σειρά από φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου, όπως είναι η κολίτιδα, η εκκολπομάτωση, η νόσος του Crohn, ο καρκίνος του παχέος εντέρου και ορθού κ.α. Οι εξετάσεις είναι σχεδόν πάντα απαραίτητες στην περίπτωση που υπάρχει επίμονη διάρροια.

Η εναλλαγή δυσκοιλιότητας-διάρροιας είναι ιδιαιτέρως ύποπτη όταν εμφανίζεται επί μακρόν μετά την ηλικία των 50. Αντιθέτως, προκαλείται συχνά εξαιτίας του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου αν ο ασθενής είναι μικρότερος από 40 ετών. Συνήθως απαιτούνται εξετάσεις.

Κοιλιακό άλγος, δηλαδή πόνο στην κοιλιά,  έχουμε νιώσει όλοι  κάποια στιγμή στη ζωή μας. Υπάρχουν πολλοί τύποι κοιλιακού άλγους που προκαλούνται τόσο από κάποιο όργανο εντός της κοιλιάς, όσο και από όργανα εκτός αυτής, όπως είναι το στήθος, η σπονδυλική στήλη κ.α. Προφανώς, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις κοιλιακού άλγους, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι καλοήθεις, και προκειμένου να γίνει διάγνωση χρειάζεται πολύ συχνά να προηγηθεί προσεκτική συνεδρία και αρκετές εξετάσεις.

Το κοιλιακό άλγος είναι ύποπτο για Καρκίνο Παχέος Εντέρου και Ορθού, μόνο όταν συνοδεύεται από κάποια από τα άλλα προαναφερόμενα συμπτώματα, ή στην περίπτωση που ψηλαφείται κοιλιακή μάζα.