Περιεδρικό απόστημα και πρωκτικό συρίγγιο

Περιεδρικό απόστημα ονομάζεται η κοιλότητα με πύον, που εντοπίζεται κοντά στον πρωκτό ή το ορθό. Σε ποσοστό περίπου 90%, τα αποστήματα αυτά είναι αποτέλεσμα οξείας λοίμωξης στους εσωτερικούς αδένες του πρωκτού. Η λοίμωξη αυτή δημιουργείται όταν βακτήρια, κόπρανα ή ξένη ύλη φράσσουν τον πρωκτικό αδένα και εισχωρούν μέσα στον ιστό γύρω από τον πρωκτό ή το ορθό, καταλήγοντας να συσσωρεύονται σε μια κοιλότητα, όπου δημιουργείται το απόστημα.

Το πρωκτικό συρίγγιο, συχνά, δημιουργείται ως αποτέλεσμα προηγούμενου ή υπάρχοντος πρωκτικού αποστήματος. Αυτό συμβαίνει σε έως και 40% των ασθενών με αποστήματα. Το συρίγγιο είναι μια επιθηλιακή σήραγγα που συνδέει έναν φραγμένο αδένα μέσα στο πρωκτικό κανάλι με το εξωτερικό δέρμα.

Κατηγοριοποίηση

Τα περιεδρικά αποστήματα ταξινομούνται ανάλογα με τους σφιγκτήρες του πρωκτού και την υπόλοιπη δομή της περιοχής (πρωκτού και ορθού).

Κι έτσι έχουμε τα εξής:

• περιπρωκτικό απόστημα

• παραπρωκτικό απόστημα

• διασφιγκτηριακό απόστημα

• απόστημα έξω από τον ανελκτήρα μυ του ορθού

Εάν κάποιος από αυτούς τους συγκεκριμένους τύπους αποστήματος απλώνεται μερικώς περιφερειακά γύρω από τον πρωκτό ή τον ορθό, ονομάζεται πεταλοειδές απόστημα.

Τα συρίγγια ταξινομούνται από τη σχέση τους με τμήματα του συμπλέγματος σφιγκτήρα – πρωκτού (τους μύες που μας επιτρέπουν να ελέγχουμε τα κόπρανα), με την εξής κατηγοριοποίηση:

1. επιφανειακό συρίγγιο

2. μεσοσφιγκτηριακό συρίγγιο

3. διασφιγκτηριακό συρίγγιο

4. άνω-σφιγκτηριακό συρίγγιο

5. και έξω-σφιγκτηριακό συρίγγιο

Το μεσοσφιγκτηριακό είναι το πιο κοινό συρίγγιο, ενώ το έξω-σφιγκτηριακό είναι το λιγότερο κοινό. Αυτές οι ταξινομήσεις είναι σημαντικές για να βοηθήσουν τον χειρουργό να λάβει αποφάσεις θεραπείας.

Συμπτώματα

Ο πόνος στην περιοχή του πρωκτού, το πρήξιμο, η ερυθρότητα του δέρματος και ο πυρετός είναι τα πιο κοινά συμπτώματα ενός αποστήματος. Περιστασιακά, μπορεί να υπάρχει αιμορραγία από το ορθό, ή ουρολογικά συμπτώματα, όπως πρόβλημα κατά την έναρξη ούρησης ή επώδυνη ούρηση.

Σε ασθενείς με συρίγγια, συνήθως έχει προηγηθεί απόστημα πρωκτού το οποίο παροχετεύτηκε από αυτόματη ή χειρουργική διάνοιξη. Ο πόνος στην περιοχή του πρωκτού, η διαρροή από το περιπρωκτικό δέρμα, ο ερεθισμός του περιπρωκτικού δέρματος και μερικές φορές η πρωκτική αιμορραγία, μπορεί να συνιστούν συμπτώματα πρωκτικού συριγγίου.

Εξέταση

Απαιτείται λήψη προσεκτικού ιστορικού αναφορικά με τα ορθοπρωκτικά συμπτώματα και σύγκριση αυτού με το παρελθόν ιατρικό ιστορικό, και κατόπιν κλινική εξέταση. Κοινά ευρήματα που οδηγούν στη διάγνωση ενός περιφερειακού αποστήματος τα εξής:

• πυρετός

• ερυθρότητα

• οίδημα

• ευαισθησία στην ψηλάφηση

Και ενώ τα περισσότερα αποστήματα είναι ορατά στο δέρμα γύρω από τον πρωκτό, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι μπορεί να μην υπάρχει κάποιο εμφανές εξωτερικό απόστημα, παρά μόνο πόνος ή πίεση στο ορθό. (Μια δαχτυλική εξέταση μπορεί να προκαλέσει εξαιρετικό πόνο.)

Συνήθως όμως κατά την κλινική εξέταση ενός πρωκτικού συριγγίου εντοπίζουμε ένα εξωτερικό άνοιγμα από το οποίο ρέει πύον, αίμα ή κόπρανα.

Η δημιουργία κοκκιώματος στο εξωτερικό στόμιο συνήθως υποδηλώνει εγκατεστημένο συρίγγιο. Μια δακτυλική εξέταση μπορεί να παράξει πύον από το εξωτερικό άνοιγμα. Κάποια συρίγγια κλείνουν αυθόρμητα και η διαρροή μπορεί να είναι διαλείπουσα, πράγμα το οποίο δυσχεραίνει τον εντοπισμό τους κατά την κλινική εξέταση.

Περιστασιακά μπορεί να ψηλαφηθεί ένα «κορδόνι» στο εξωτερικό άνοιγμα προς το πρωκτικό κανάλι, όπου μπορεί να υπάρχει εσωτερικό άνοιγμα του συριγγίου.

Διαγνωστικές εξετάσεις

Τα περισσότερα περιεδρικά αποστήματα και τα πρωκτικά συρίγγια διαγιγνώσκονται και αντιμετωπίζονται βάσει κλινικών ευρημάτων. Περιστασιακά, μπορεί να χρειαστούν επιπρόσθετες εξετάσεις για τη διάγνωση ή την οριοθέτηση του πρωκτικού συριγγίου. Σήμερα, τόσο ο παραδοσιακός δισδιάστατος όσο και ο τρισδιάστατος ενδοπρωκτικός υπέρηχος είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος διάγνωσης ενός βαθέος περιπρωκτικού αποστήματος, που μπορεί να εντοπίσει το πεταλοειδές απόστημα και να οριοθετήσει τη διαδρομή του συριγγίου.

Ο υπέρηχος μπορεί να γίνει με την έγχυση υπεροξειδίου του υδρογόνου μέσα στο συρίγγιο (δια του εξωτερικού ανοίγματος), ώστε να γίνει πιο ακριβής η εξέταση. Οι αξονικές τομογραφίες μπορεί να είναι χρήσιμες για ασθενείς με πολύπλοκες λοιμώξεις, πολλαπλά συρίγγια, ή με άλλες ιατρικές παθήσεις που μπορεί να εκδηλώνονται με παρόμοιο τρόπο, όπως η νόσος του Crohn. Έχει αποδειχθεί ότι η πυελική μαγνητική τομογραφία έχει ακρίβεια έως και 90% για τη χαρτογράφηση του συριγγίου και τον εντοπισμό εσωτερικών ανοιγμάτων.