Ελκώδης Κολίτιδα – Θεραπεία
Για την ελκώδη κολίτιδα, η θεραπεία εξαρτάται από τη σοβαρότητα της πάθησης. Οι περισσότεροι πάσχοντες ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ωστόσο, ένας ασθενής μπορεί να χρειαστεί εγχείριση για την απομάκρυνση του άρρωστου κόλον. Η εγχείριση είναι η μόνη θεραπεία για την ελκώδη κολίτιδα.
Κάποιοι άνθρωποι, των οποίων τα συμπτώματα πυροδοτούνται από συγκεκριμένα φαγητά, είναι σε θέση να ελέγξουν τα συμπτώματα, αποφεύγοντας τροφές που ενοχλούν τα έντερα. Τέτοιες είναι τα πολύ καρυκευμένα φαγητά ή το ζαχαρωμένο γάλα (λακτόζη). Κάθε άτομο μπορεί να βιώσει διαφορετικά την ελκώδη κολίτιδα, οπότε η θεραπεία προσαρμόζεται εξατομικευμένα. Η συναισθηματική και ψυχολογική υποστήριξη είναι σημαντική.
Κάποιοι άνθρωποι παρουσιάζουν περίοδο ύφεσης, κατά την οποία εξαφανίζονται τα συμπτώματα, η οποία διαρκεί για μήνες ή ακόμη και για χρόνια. Ωστόσο, τα συμπτώματα των περισσότερων πασχόντων επανεμφανίζονται. Αυτή η κλινική εικόνα της πάθησης, με υφέσεις και εξάρσεις, σημαίνει ότι δεν μπορεί ποτέ κανείς να είναι σίγουρος για το αν έχει αποδώσει η θεραπεία ή όχι.
Ο πάσχων από ελκώδη κολίτιδα μπορεί να χρειαστεί ιατρική φροντίδα για κάποιο διάστημα, με συχνές επισκέψεις στον γιατρό για τον έλεγχο της κατάστασης.
Στόχος της θεραπείας είναι η διατήρηση της νόσου σε ύφεση, ελεύθερη συμπτωμάτων.
Υπάρχει θεραπεία με φάρμακα;
Οι περισσότεροι ασθενείς με ήπια ή μέτρια ασθένεια λαμβάνουν στην αρχή της θεραπείας παράγοντες 5-ASA, έναν συνδυασμό των φαρμάκων σουλφοναμίδης, σουλφαπυριδίνης και σαλικυλικών που βοηθούν στον έλεγχο της φλεγμονής. Το πιο συνηθισμένο από αυτά τα φάρμακα είναι η σουλφασαλαζίνη. Η σουλφασαλαζίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όσο χρειαστεί και μπορεί να χορηγηθεί μαζί με άλλα φάρμακα. Οι ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται καλά στη σουλφασαλαζίνη μπορεί να έχουν καλύτερη ανταπόκριση στους νεότερους παράγοντες 5-ASA. Πιθανές παρενέργειες των 5-ASA περιλαμβάνουν ναυτία, εμετούς, καύσο, διάρροια και πονοκέφαλο.
Στους πάσχοντες από τη σοβαρή μορφή της πάθησης, όπου δεν ανταποκρίνονται όμως στη μασαλαμίνη, μπορεί να χορηγηθούν κορτικοστεροειδή. Η πρεδνισόνη και η υδροκορτιζόνη είναι δύο κορτικοστεροειδή που χρησιμοποιούνται για τη μείωση της φλεγμονής. Μπορούν να ληφθούν εκ του στόματος, ενδοφλέβια, μέσω κλύσματος ή σε υπόθετο, αναλόγως με το σημείο της φλεγμονής. Τα κορτικοστεροειδή μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες, όπως αύξηση βάρους, ακμή, τριχοφυΐα προσώπου, υπέρταση, κυκλοθυμία και αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης. Οπότε οι γιατροί παρακολουθούν προσεκτικά τους ασθενείς που λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα. Άλλα φάρμακα μπορούν να χορηγηθούν για να χαλαρώσουν τον ασθενή ή να ανακουφίσουν τον πόνο, τη διάρροια ή τη μόλυνση.
Σε κάποιες περιπτώσεις, τα συμπτώματα είναι τόσο σοβαρά ώστε ο ασθενής να χρειαστεί νοσηλεία. Για παράδειγμα, ένα άτομο μπορεί να παρουσιάσει σοβαρή αιμορραγία ή σοβαρή διάρροια, που προκαλούν αφυδάτωση. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο γιατρός προσπαθεί να σταματήσει τη διάρροια και την απώλεια αίματος, υγρών και μεταλλικών αλάτων. Ο ασθενής μπορεί να χρειαστεί κάποια ειδική διατροφή, ενδοφλέβια σίτιση, φαρμακευτική αγωγή ή, κάποιες φορές, και εγχείριση.
Ποιά είναι η ενδεδειγμένη χειρουργική μέθοδος για την Ελκώδη Κολίτιδα;
Ποσοστό περίπου 25 έως 40% των πασχόντων από ελκώδη κολίτιδα, χρειάζονται εντέλει αφαίρεση του κόλον τους, εξαιτίας ολικής αιμορραγίας, σοβαρής ασθένειας, ρήξη του κόλον ή κινδύνου εμφάνισης καρκίνου. Κάποιες φορές, ο γιατρός συνιστά αφαίρεση του κόλον αν αποτύχει η φαρμακευτική αγωγή ή αν οι παρενέργειες των κορτικοστεροειδών ή των άλλων φαρμάκων απειλήσουν την υγεία του ασθενούς.
Μπορεί να γίνουν διάφορες εγχειρήσεις. Η πιο συνηθισμένη είναι η πρωκτοκολεκτομή με ειλεοστομία, που γίνεται σε δύο στάδια. Στην πρωκτοκολεκτομή, ο χειρουργός αφαιρεί το κόλον και τον πρωκτό. Στην ειλεοστομία, ο χειρουργός δημιουργεί ένα μικρό άνοιγμα στη κοιλιακή χώρα, το οποίο ονομάζεται στομία, και κολλά το τελευταίο τμήμα του λεπτού εντέρου, τον λεγόμενο ειλεό, σε αυτό. Αυτό το είδος ειλεοστομίας ονομάζεται ειλεοστομία Brooke. Τα κόπρανα κινούνται μέσω του λεπτού εντέρου και εξέρχονται από το σώμα μέσα από τη στομία. Η στομία έχει μέγεθος ενός τετάρτου και εντοπίζεται συνήθως στο χαμηλότερο δεξί τμήμα της κοιλιακής χώρας κοντά στη γραμμή της ζώνης. Γύρω από το άνοιγμα τοποθετείται ένα σακουλάκι (νεολίκιθος) για τη συλλογή των κοπράνων, και ο ασθενής αδειάζει το σακουλάκι όποτε χρειάζεται.
Μια εναλλακτική μέθοδος για την ειλεοστομία Brooke είναι η ειλεοστομία continent. Σε αυτή την εγχείριση, ο χειρουργός χρησιμοποιεί τον ειλεό για να δημιουργήσει σακουλάκι μέσα στη χαμηλότερη κοιλιακή χώρα. Τα απόβλητα αδειάζουν μέσα στο σακουλάκι και ο ασθενής αδειάζει το σακουλάκι εισάγοντας έναν σωλήνα μέσα σε αυτό μέσω μιας μικρής τρύπας που προστατεύεται από διαρροές. Ο ασθενής χρειάζεται να φοράει εξωτερικό σακουλάκι μόνο για τους πρώτες μήνες μετά την εγχείριση. Πιθανές επιπλοκές της ειλεοστομίας continent περιλαμβάνουν δυσλειτουργία του στεγανού ανοίγματος, το οποίο απαιτεί εγχειρητική διόρθωση, και φλεγμονή του δέρματος πέριξ της στομίας, η οποία αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά.
Μια αναστόμωση του ειλεού ή μία pull-through εγχείρηση – δημιουργία νεολίκιθου και ειλεοπρωκτική αναστόμωση-, επιτρέπει στους ασθενείς να έχουν φυσιολογικές κενώσεις εντέρων, γιατί συντηρεί μέρος του πρωκτού. Αυτή η διαδικασία γίνεται ολοένα και πιο συνηθισμένη για την ελκώδη κολίτιδα. Σε αυτή την εγχείριση, ο χειρουργός αφαιρεί το νοσούν τμήμα του κόλον και το εσωτερικό του πρωκτού, αφήνοντας τους εξωτερικούς μύες του πρωκτού. Έπειτα, κολλάει τον ειλεό στο εσωτερικό του ορθού και του πρωκτού, δημιουργώντας ένα σακουλάκι – νεολίκιθο. Τα απόβλητα αποθηκεύονται στο σακουλάκι και διαβιβάζονται μέσω του πρωκτού με τον συνηθισμένο τρόπο. Οι κενώσεις των εντέρων, σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να είναι πιο συχνές και πιο ρευστές απ’ ότι συνήθως. Η φλεγμονή ωστόσο, αυτής της νεολίκιθου είναι μια πιθανή επιπλοκή αυτής της διαδικασίας.
Δεν είναι όλες οι εγχειρήσεις κατάλληλες για όλους. Το είδος της εγχείρησης που απαιτείται, εξαρτάται από τη σοβαρότητα της πάθησης και τις ανάγκες του ασθενούς, τις προσδοκίες του και τον τρόπο ζωής του. Οι άνθρωποι που έρχονται αντιμέτωποι με αυτή την απόφαση, πρέπει να συμβουλεύονται με πολλή σπουδή τους γιατρούς τους. Οι οργανισμοί υποστήριξης των ασθενών μπορούν να κατευθύνουν τους ανθρώπους σε ομάδες υποστήριξης ή σε άλλες πηγές πληροφόρησης.
Οι περισσότεροι άνθρωποι με ελκώδη κολίτιδα δεν θα χρειαστεί ποτέ να κάνουν εγχείριση. Αν ωστόσο προκύψει ποτέ η ανάγκη, το αισιόδοξο γεγονός είναι ότι μετά την εγχείρηση, η κολίτιδα θεραπεύεται και οι περισσότεροι ασθενείς συνεχίζουν μετεγχειρητικά μια φυσιολογική και δραστήρια ζωή.
Τα αποτελέσματα ερευνών
Οι ερευνητές ψάχνουν συνέχεια για νέες θεραπείες για την ελκώδη κολίτιδα.
Διάφορα φάρμακα ελέγχονται για να διαπιστωθεί η ενδεχόμενη χρησιμότητά τους ως προς την αντιμετώπιση της πάθησης:
- Bουδεσονίδη. Ένα κορτικοστεροειδές που ονομάζεται βουδεσονίδη μπορεί να είναι σχεδόν τόσο αποτελεσματικό όσο η πρεδνισόνη, ως προς τη θεραπεία της ήπιας ελκώδους κολίτιδας, και έχει λιγότερες παρενέργειες.
- Κυκλοσπορίνη. Η κυκλοσπορίνη, ένα φάρμακο που καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα, μπορεί να είναι υποσχόμενη θεραπεία για ανθρώπους που δεν ανταποκρίνονται στα παράγωγα των 5-ASA ή στα κορτικοστεροειδή.
- Νικοτίνη. Σε μια πρώιμη μελέτη, τα συμπτώματα παρουσίασαν βελτίωση σε κάποιους ασθενείς που χορηγήθηκε νικοτίνη μέσω ενός αυτοκόλλητου ή κλύσματος. Η χρήση της νικοτίνης σαν θεραπεία βρίσκεται ακόμη σε πειραματικό στάδιο. Τα ευρήματα δεν επιβεβαιώνουν ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να αρχίσουν να αγοράζουν αυτοκόλλητα νικοτίνης ή να ξεκινήσουν το κάπνισμα.
- Hπαρίνη. Οι ερευνητές άλλων ηπείρων εξετάζουν αν η αντιπηκτική δράση της ηπαρίνης μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της κολίτιδας, εμποδίζοντας τον σχηματισμό θρόμβων στο αίμα.